رەنگین عەبدوڵڵا

هەفتەیەكی سەیر لەناو میدیادا دەگوزەرێت، كێشمەكێشی سیاسی ‌و ركابەرایەتیی سەرۆكایەتیی كۆمار خۆی پرسێكە كۆی میدیای بەخۆیەوە سەرقاڵكردووە، لەهەمانكاتدا لەناو ئەو گێژاوە سیاسییەدا لێرەو لەوێ دەنگی ناساز و نەشاز دەرهەق بە ژنان پانتاییەكی فراوان دەگرن، یەكێك بوونی ژن لەكایەی پەروەردەدا وەك كارەسات پێناسە دەكات ‌و ئەویتر بوونی ئاڵتوون بە گەردن و رووخساری ژنانەوە دەشوبهێنێت بە لغاوی وڵاخەبەرزە، وەك ئەوەی كێشە و گرفتەكانی ئەم هەرێمە ئەوەندە كەم ‌و كورت بن، تەنها لە پرسی پەلاماردانی ژنان بۆ گەرمكردنەوەی بازاڕی سۆشیال میدیا ‌و خۆبەناوبانگكردنی كەم بێت بۆ نمایشی قسە و بەرنامەی گەمژانە.

هەستی خۆبەكەمزانینی جۆرێك لە پیاو لە قسەكەی (جوبران خەلیل جوبران)دا بە تەواوی بەرجەستە دەبێت، كاتێك خەونی گەورەبوون ‌و بەدەستهێنانی نازناو و ناوبانگ‌ و شكۆی پیاو بە مامەڵەی كڕینێكەوە دەبەستێتەوە، كە ژنان باجەكەی دەدەن، ئەمەش ئەم جۆرە قوربانی ‌و باجەیە كە هەردەم لە كۆمەڵگەی پیاوسالاریدا نێرەكان لە هەر پلە و پۆستێكدا بن بە شوێن شكۆی ساختە و بێماندووبوونی خۆیانەوە تیغ بە تیغ لەسەر ژنان تاقیدەكەنەوە، ئەگەرنا لە كوێی ئەم گەردوونەدا كارەكتەرێكی بەرپرس لەناو سێكتەری پەروەردە و فێركردندا هەیە ئاستی ژنهاڕینی بگاتە تونێلێك لە جاهیلبوون‌ و رێژەی مێینە وەك كارەسات ببینێت، بەڕێوەبەری پەروەردە لانیكەم، دەبوایە وێنە پڕ بینراوەكەی ناو تۆڕە كۆمەڵایەتییەكانی چەند رۆژێك پێش ئێستای دیقەتبدایە، كە لە زانكۆی (ترینتۆ) پاش 90 ساڵ وێنەی زاناكانی بواری فیزیای دووبارەكردەوە، كە لەساڵی (1927) لەناو 28 زانای بواری فیزیادا تەنها (ماری كوری) خانم لە وێنەكەدایە، بەڵام هەمان وێنە لە هەمان زانكۆ و هەمان بواری زانستی، تەواو پێچەوانە دەبێتەوە و لەناو 28 زانای بواری فیزیادا تەنها یەك پیاو هەیە كە ناوی (غیدو تونیلی)ە سەیركردنی وێنە رووداوەكە بوون‌ و گەشەسەندنی توانای ژنان لە بوارەكانی پەروەردە‌ و فێركردندا دەردەخات، كە چۆن كایە بە كایەی كۆمەڵگە و سێكتەر بە سێكتەرە ژیارییەكان نەك هەر ژن كارەسات نین تێیاندا، بەڵكو سەرچاوەی داهێنان‌ و سەركەوتنن.

داڕووخانی سەرخانی هەموو كۆمەڵگەیەك بەندە بەوەی كارەكتەر و كەسایەتییە پەبڵیكەكان چۆن لەگەڵ كۆمەڵگە و بەها جڤاكییەكان دەجوڵێنەوە، چۆنیش لەبارەی باڵانسی جێندەری‌ و رۆحی پێكەوەژیانەوە دەدوێن، ئەوەتا ئەدەبی نووسراوی ئێمە لەو خوێندنگایانەی كە بەڕێوەبەرە گشتییەكەی ئەم پڕۆگرامەی لێدەخوێنرێت، خوێندكار فێر دەكات كە «نێر و مێ هەردوو بەجووتە بۆ وەتەن هەوڵێك نەدەن، دوورە دەرچوونی لە دیلی مەل بە باڵێ نافڕێ»، بەڵام لە وەتەنەكەی بەڕێوەبەری گشتیدا بوونی ژنان بە تۆمەتێكی بایۆلۆژی‌ و سروشتی وەك بەڵا‌ و كارەسات رووندەكاتەوە.

ژن لە كایەی پەروەردە‌ و فێركردن لە دەرەوەی ئەو تێگەیشتنە كۆنزیرڤاتیڤەی جەنابی بەڕێوەبەر، هەمیشە بوونێكی ئەرێنییە، چونكە لە بنەڕەتەوە ژن وەزیفە كۆمەڵایەتییەكەی لەناو خێزان‌ و یەكەی كۆمەڵایەتی خێزاندا، ئەركێكی پەروەردەییە لە دروستكردن ‌و پێگەیاندنی منداڵدا رۆڵدەبینێت، كاتێكیش نیشانەی پرسیار لەسەر رۆڵی ژن لە كایەی پەروەردەدا دادەنرێت، ئەوە هاوكات نیشانەی پرسیار دەخرێتە سەر رۆڵی دایك ‌و دایكایەتیش لە پەروەردەی كۆمەڵایەتیدا، لەبەر ئەم زیادەڕەویی ‌و نادادیی ‌و كورتبینییە دەرهەق بەو زوڵمەی لە ژن دەكرێت، هەرچی زووە پێویستە ئەو بەڕێوەبەرە و هاوئاواز و هاوبیرەكانی كە ژن بە ئامانج دەگرن، لەكایە جیاوازەكاندا دووربخرێنەوە، حكومەت بەرپرسیارە لە لێكەوتەكانی جیاكاریی جێندەری لەسەر سایكۆلۆژیا ‌و رۆڵی ژن لە سەرجەم بوارەكاندا.